Chmura obliczeniowa bez wątpienia należy do najszybciej rozwijających się usług IT. Oczywiście, w zależności od sektora gospodarki poziom wykorzystania tego narzędzia pozostaje różny, jednak według szacunków International Data Corporation, w latach 2020-2027 światowa wartość rynku wzrośnie trzykrotnie – z poziomu 313,1 miliardów USD w 2020 r. do 937,5 miliardów USD w 2027 roku.

Pomimo coraz powszechniejszego wykorzystywania chmury w bardzo mocno regulowanych gałęziach gospodarski jak sektor finansowy czy farmaceutyczny, energetyka ciągle stoi u progu tej technologicznej rewolucji. Dotyczy to również Polski, gdzie obecne wyzwania wręcz wymuszają bardziej elastyczne podejście do wdrażania innowacji, między innymi do wykorzystania usług chmury obliczeniowej.

Warto wskazać główne czynniki, które wpływają na dynamiczny rozwój tego rozwiązania. Uproszczając cały schemat – jest to model przetwarzania danych, oparty na użytkowaniu usług dostarczonych przez usługodawcę, udostępniany za pośrednictwem Internetu – w tej sytuacji dostawcę usług chmurowych. Zasoby te obejmują narzędzia i aplikacje, takie jak przechowywanie danych, serwery, bazy danych, sieci i oprogramowanie. Przekłada się to na szereg zalet, ważnych również z perspektywy sektora energetycznego. Do tych kluczowych można zaliczyć:

• Elastyczność i skalowalność: poprzez wykorzystanie chmury obliczeniowej pracownicy mogą uzyskiwać dostęp oraz zarządzać zasobami firmy z każdego miejsca na świecie. Pandemia udowodniła jak ważna jest to cecha, bez której efektywna realizacja wspólnych zadań przez poszczególnych członków zespołu lub całe działy organizacji nie byłaby możliwa. Skalowalność natomiast ułatwia zwiększanie i zmniejszanie zasobów IT (np. pamięć obliczeniową lub dyskową) zgodnie z rzeczywistą potrzebą użycia. Pozwala to reagować na dynamicznie zmieniające się zapotrzebowanie bez kosztownych zmian w istniejących systemach IT.
• Obniżenie kosztów: klasyczną infrastrukturę IT można sklasyfikować jako kosztowną w utrzymaniu. Przeniesienie operacji do chmury oznacza, że płacimy tak naprawdę tylko za to, z czego korzystamy jako organizacja. Warto zaznaczyć, że we wszelkie ponoszone koszty wliczone jest już utrzymanie i modernizacja infrastruktury, za którą odpowiedzialny jest usługodawca chmury.
• Cyberbezpieczeństwo: przedsiębiorstwa działające w sektorze energetycznym stają się coraz częściej celem ataków hackerskich, zarówno ze strony grup przestępczych jak i wrogich państw. Wiele organizacji, z obawy o bezpieczeństwo, niechętnie decyzje się obecnie na przetwarzanie danych w chmurze. Należy jednak pamiętać, że ta usługa umożliwia szyfrowanie informacji podczas ich przesyłania (data in transit) wraz z ich bezpiecznym przechowywaniem na szyfrowanych dyskach i bazach danych (data at rest). W rezultacie firma może kontrolować dostęp do zasobów, a także dodawać niestandardowe środki bezpieczeństwa, aby zapewnić stałą ochronę danych.
• Raportowanie w czasie rzeczywistym: gromadząc dane w jednym centralnym punkcie i wykorzystując chmurę obliczeniową a także serwisy wykorzystujące AI i Machine Learning może wspomóc i przyśpieszyć proces podejmowania kluczowych dla stabilności sektora energetycznego decyzji.

energetyka, prąd

Należy bardzo wyraźnie zaznaczyć, że korzyści z wykorzystywania chmury daleko wykraczają poza użytkowanie aplikacji biurowych. Przedsiębiorstwa wdrażające to rozwiązanie uzyskują dostęp do zasobów umożliwiających dynamicznie skalowanie zasobów obliczeniowych, które mogą być wykorzystane m.in. w celu przewidywania awarii, prognozowania zużycia i zapotrzebowania, prognozowania cen surowców lub prowadzenia badań R&D związanych z analizą danych.

Sektor energetyczny bardzo ostrożnie podchodzi do korzystania z chmury i znajduje się na bardzo wczesnym etapie korzystania z opartych na niej rozwiązań. Pomimo korzyści wynikających z użycia chmury, według raportu EY Law Compass – „Prawo i innowacje. Wyzwania 2020”, wśród najczęstszych ograniczeń spowalniających rozwój tego rozwiązania wymienia się takie czynniki jak bariery prawne (niepewność prawa i jego dynamiczne zmiany, oraz brak uregulowania), a także wysokie kosztu lub brak kapitału na taką inwestycję. Potwierdzają to wnioski płynące z raportu EY „Chmura obliczeniowa w sektorach regulowanych: Finanse i Energetyka. Wyzwania 2021”, gdzie podkreślono, że branża energetyczna wciąż czeka na odpowiednie regulacje ułatwiające wdrażanie firmom z tego sektora chmury obliczeniowej, a przy tym zachęcających do jej wykorzystania w większej skali.

Podane powyżej raporty podnoszą kwestię wysokich kosztów związanych z wdrożeniem rozwiązania  i korzystania z niego. Zbudowanie ogólnego modelu transformacji i użytkowania chmury – co do zasady – jest niemożliwe, bo wpływa na to zbyt wiele czynników. Każdy sektor, przedsiębiorstwo, zespół IT ma swoje własne potrzeby. Analiza kosztowa przy transformacji do chmury powinna opierać się na określeniu realnych kosztów wdrożenia tego rozwiązania, w oparciu o analizę konkretnych potrzeb. Łatwiejsze jest również określenie kosztu realizacji projektu w chmurze, niż w klasycznym modelu działania wymagającym zakupu m.in. różnego rodzaju sprzętu np. serwerów lub switchy. Główne oszczędności wynikające z wyboru chmury zamiast infrastruktury on-premise można uzyskać przede wszystkim poprzez eliminację kosztów związanych z utrzymaniem data center (m.in. infrastruktura sieciowa, konserwacje, naprawy, koszty pomieszczenia serwerowni, zabezpieczenia fizycznego), a także kosztach licencji oprogramowania w zamian za płacenie tylko i wyłącznie za rzeczywiste zużycie.

„Sektor energetyczny bardzo ostrożnie podchodzi do korzystania z chmury i znajduje się na bardzo wczesnym etapie korzystania z opartych na niej rozwiązań.”

Dodatkowym czynnikiem mogącym stanowić barierę we wdrożeniu chmury są kwestie organizacyjne w przedsiębiorstwie. Zaliczyć można do nich strach przed nowym, obawy o redukcję etatów w działach IT wywołane wdrożeniem bardziej zaawansowanych rozwiązań, utrudnienie pracy dla pracowników przyzwyczajonych do poprzednich systemów. Wiele z wymienionych pozornych przeszkód można rozwiązań poprzez odpowiednie szkolenie, umożliwiając w ten sposób organizacji czerpanie z szerokiego zakresu korzyści wynikających z wprowadzenia rozwiązań opartych o chmurę.

Bez wątpienia, szerokie wprowadzenie tego rozwiązania stanowi wyzwanie. Wdrożenie powinno być odpowiednio przygotowane, tak aby wykorzystać pełną funkcjonalność tej technologii. Nieodpowiednie zaplanowanie lub nieprawidłowa weryfikacja potrzeb danego przedsiębiorstwa, może narazić organizację na niepotrzebne koszty i nie wykorzystać w pełni jej funkcjonalności. Najlepiej skorzystać z usług firm specjalizujących się w kompleksowej transformacji firm do chmury. W przypadku sektora energetycznego zespół wdrożeniowy powinien obejmować ekspertów od transformacji chmurowych, cyberbezpieczeństwa i rynku energii.